.

9. Ostoja Jaśliska

Ostoja Jaśliska 

Podstawowe informacje:
Kod: PLH180014
Specjalny Obszar Ochrony siedlisk (SOO)
Region biogeograficzny: alpejski
Powierzchnia: 29 286,8 ha
Region administracyjny:
Województwo podkarpackie –  100%
Gminy: Krempna, Iwonicz Zdrój, Jaśliska, Dukla, Rymanów, Bukowsko, Komańcza
.
Sprawujący nadzór :
Zarząd Zespołu Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie,
Lasy w zarządzie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie
 

Charakterystyka obszaru

Obszar  obejmuje górne dorzecze Jasiołki i źródliska Wisłoka we wschodniej części Beskidu Niskiego, aż po Cergową Górę oraz Zawadkę Rymanowską i Królik Polski na północy. Teren stanowi strefę przejściową pomiędzy dwiema jednostkami geomorfologicznymi łańcucha Karpat Wschodnich i Zachodnich, między Przełęczami Dukielską i Łupkowską. Rzeźba terenu ma łagodny charakter, wzniesienia nie przekraczają 1000 m npm, deniwelacje wynoszą 450-550 m. Najwyższe szczyty tego obszaru to Kamień (863 m npm), Danawa (841 m npm), Kanasiówka (823 m npm). W dolinach i na zboczach występują tarasy i spłaszczenia erozyjne. Interesującą budowę geologiczną wykazują okolice wzgórza Piotruś (727 m npm) i Ostrej (687 m npm), gdzie Jasiołka tworzy malowniczy przełom. W strefie szczytowej Piotrusia oraz w masywie Kamienia nad Jaśliskami znajduje się ciąg skałek zbudowanych z piaskowca oraz rumowiska skalne. Na Górze Cergowej występują liczne jaskinie. Większą część obszaru (82%) pokrywają lasy o wysokim stopniu naturalności zbiorowisk roślinnych. Dominują żyzne buczyny karpackie. Tereny otwarte to głównie dawne pastwiska i łąki, których użytkowania zaprzestano w ostatniej dekadzie oraz grunty orne i tereny rolnicze. Bogata jest sieć rzeczna, liczne źródliska i wysięki wody, wokół których formują się młaki. Charakterystycznym elementem krajobrazu są tutaj tereny po opuszczonych wsiach łemkowskich Jasiel, Czeremcha i Lipowiec, które obecnie zajmują łąki i pastwiska.

Spośród siedlisk chronionych istotnych dla Wspólnoty występują tu m.in.: dobrze zachowane biocenozy leśne o naturalnym składzie gatunkowym, przede wszystkim buczyny, a także dobrze zachowane jaworzyny,  niżowe i górskie świeże łąki, łęgi z olsami źródliskowymi, murawy bliźniczkowe, torfowiska przejściowe i trzęsawiska, torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk, grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny, ziołorośla,  pionierska roślinność na kamieńcach górskich potoków oraz   jaskinie.  Osobliwością ostoi są unikatowe w Karpatach zbiorowiska jaworzyny górskiej - lasu, w którym dominują jawory i wiązy, a w runie obficie występuje bardzo rzadka paproć - języcznik zwyczajny. Flora naczyniowa obszaru liczy ok. 900 gatunków, z czego aż 600 to gatunki leśne, a ok.90 gatunki górskie.

Obszar jest ważną ostoją fauny puszczańskiej z dużymi drapieżnikami: niedźwiedziem, wilkiem i rysiem. Silne są populacje nadobnicy alpejskiej oraz kumaka górskiego. Unikatowe jest występowanie cennych gatunków ksylobontycznych bezkręgowców (zgniotek cynobrowy, zagłębek bruzdkowany). W jaskiniach na Cergowej Górze są najważniejsze w Karpatach kolonie zimowe i rozrodcze nietoperzy: nocka Bechsteina, nocka orzęsionego, i podkowca małego. Obszar charakteryzuje się też bogatą fauną ptaków, zwłaszcza drapieżnych, a przez Przełęcz Dukielską prowadzi ważny szlak migracyjny ptaków. Bytują tu: bocian biały ,trzmielojad, kania czarna, kania ruda, orzeł bielik,  gadożer, błotniak stawowy, błotniak zbożowy i łąkowy, orlik krzykliwy, orzeł przedni, rybołów, sokół wędrowny, jarząbek, derkacz, żuraw, łęczak, rybitwa rzeczna, puchacz, sóweczka, puszczyk uralski, włochatka, lelek, zimorodek, kraska, dzięcioł zielonosiwy, dzięcioł czarny, dzięcioł średni, dzięcioł białogrzbiety, dzięcioł trójpalczasty, lerka, podróżniczek, jarzębatka, muchołówka mała, muchołówka białoszyja, gąsiorek, dzięcioł białoszyi.

Regularnie występują ptaki migrującem.in.: czapla siwa, jastrząb, krogulec, myszołów ,pójdźka, puszczyk, uszatka., krętogłów,. dzięciołek, jaskółka dymówka oknówka, świergotek drzewny i łąkowy, pliszka górska i siwa, pluszcz, rudzik. słowik szary, kopciuszek, kląskawka., dzwoniec, kos, kwiczoł, trzcinniczek. sikora uboga, czarnogłowa, modraszka i bogatka, mysikrólik.

Klasy siedlisk:

- lasy liściaste – 23%,

- lasy iglaste –  29%,

- lasy mieszane – 30%,

- siedliska łąkowe i zaroślowe – 9%,

- tereny rolnicze – 9%.

Formy ochrony istniejące w obszarze:

Rezerwaty przyrody:

Bukowica, Cisy w Nowej Wsi, Kornuty, Modrzyna, Przełom Jasiołki, Wadernik, Kamień nad Jaśliskami, Źródliska Jasiołki, Rezerwat Tysiąclecia na Cergowej Górze

Jaśliski Park Krajobrazowy,

Obszar Chronionego Krajobrazu Beskidu Niskiego,

 Zagrożenia:

Zarzucenie gospodarowania na terenach otwartych i uruchomienie procesu sukcesji. Penetracja jaskiń w okresie hibernacji nietoperzy. Potencjalnym zagrożeniem może być zintensyfikowana gospodarka leśna. Obserwuje się też nasilanie się ruchu turystycznego i rekreacyjnego.

                                                                          Gatunki ważne dla Europy

Siedliska

Kod

Nazwa siedliska

3220

Pionierska roślinność na kamieńcach górskich potoków

6230

Górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie)

6430

Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium)

6510

Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)

6520

Górskie łąki konietlicowe użytkowane ekstensywnie (Polygono-Trisetion)

7120

Torfowiska wysokie zdegradowane, lecz zdolne do naturalnej i stymulowanej regeneracji

7140

Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea)

7230

Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk

8310

Jaskinie nieudostępnione do zwiedzania

9110

Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion)

9130

Żyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odorati-Fagenion)

9170

Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum)

9180

Jaworzyny i lasy klonowo-lipowe na stokach i zboczach (Tilio plathyphyllis-Acerion pseudoplatani)

91E0

Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae-fragilis, Populetum albae, Alnenion

Ssaki

Kod

Nazwa gatunku

1303

Podkowiec mały

1321

Nocek orzęsiony

1324

Nocek duży

1337

bóbr europejski

1352

wilk

1354

niedźwiedź brunatny

1355

wydra

1361

ryś

Gady i płazy

1166

Traszka grzebieniasta

1193

Kumak górski

2001

Traszka karpacka

Ryby

1163

Głowacz białopłetwy

2503

brzanka

Bezkręgowce

1014

Poczwarówka zwężona

1086

Zgniotek cynobrowy

1087

Nadobnica alpejska

4014

Biegacz gruzełkowaty

4026

Zagłębek bruzdkowany

Rośliny

1898

Ponikło kraińskie

Inne ważne gatunki zwierząt i roślin

Gady i płazy

Ropucha szara

Rzekotka drzewna

Jaszczurka żyworodna

Jaszczurka zwinka

Zaskroniec zwyczajny

Salamandra plamista

Traszka górska

Żaba trawna

Żaba wodna

Żmija zygzakowata

Ryby

Głowacz pręgopłetwy

Rośliny

Tojad mołdawski

Tojad wschodniokarpacki

Tojad dzióbaty

Orlik pospolity

Parzydło leśne

Kopytnik pospolity

Pokrzyk wlicza jagoda

Podrzeń żebrowiec

Buławnik wielkokwiatowy

Buławnik mieczolistny

Zimowit jesienny

Kukułka Fuchsa

Kukułka plamista

Kukułka szerokolistna

Kukułka bzowa

Wawrzynek wilczełyko

Goździk kosmaty

Omieg górski

Kruszczyk rdzawoczerwony

Kruszczyk połabski

Kruszczyk szerokolistny

Kruszczyk błotny

Kruszczyk siny

Skrzyp olbrzymi

Kruszyna pospolita

Przytulia wonna

Goryczka trojeściowa

Goryczka krzyżowa

Goryczuszka orzęsiona

Goryczuszka wczesna

Gółka długoostrogowa

Bluszcz pospolity

Wroniec widlasty

Kosaciec syberyjski

Konwalia majowa

Lilia złotogłów

Listera jajowata

Widłak jałowcowaty

Widłak goździsty

Pióropusznik strusi

Gnieźnik leśny

Storczyk męski

Storczyk samiczy

Języcznik zwyczajny

Liczydło górskie

Podkolan biały

Podkolan zielonawy

Paprotka zwyczajna

Pierwiosnek lekarski

Pierwiosnek wzniosły

Cebulica dwulistna

Kłokoczka południowa

Cis pospolity

Kosatka kielichowa

Storczyca kulista

Ciemiężyca zielona

Kalina koralowa

Śnieżyczka przebiśnieg

Turzyca bagienna

Centuria pospolita

Ozorka zielona

Rosiczka okrągłolistna

Tależa jednostronna

Groszek wschodniokarpacki

Wyblin jednolistny

Gnidosz rozesłany

Porzeczka czarna

Mapa poglądowa:

9-1

Mapy szczegółowe: http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/?obszar=PLH180014

Źródła danych:

  • Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
  • Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie
  • Europejska Agencja Środowiska
Czytany 4286 razy